KEÇİ Derneği tarafından Efes Tarlası Hayat Köyü’nde düzenlenen Su Çalıştayında Küçük Menderes Havzası’nda su kaynaklarının durumu, iklim krizine bağlı olarak su krizi ve tahlil teklifleri konuşuldu. Çalıştay öncesinde iştirakçiler Küçük Menderes Irmağı etrafına düzenlenen alan gezisi ile ırmak ile alakalı yerinde incelemelerde bulundular.
Kuyu Kurumadan başlığı ile KEÇİ Derneği (Kültür Ekoloji, Etraf ve İletişim) tarafından Gediz ve Küçük Menderes Havzaları üzerinde bulunan beş ilçede düzenlenmesi planlanan Su Çalıştaylarının ikinci durağı Efes Selçuk oldu.
YAŞAMIN DA TABİATLA UYUMLU HALE GELMESİ GEREKİYOR
Çalıştayın moderatörlüğü KEÇİ Derneği’nden Baha Okar tarafından yapıldı. Baha Okar’ın açılış konuşmasının akabinde kelam alan Efes Selçuk Belediye Lideri Filiz Ceritoğlu Sengel, 2019 Yılından itibaren Küçük Menderes’in çığlığına dikkat çektiklerini belirterek; “Kurumlarda o devirden beri önemli bir efor var. İşin içine bakanlıkların, işin içine öteki kurumların girmesi, önemli yatırımların yapılması, önemli kontrol düzeneklerinin kullanılması gerekiyor. Pandemi periyodunda bu bahisle ilgili olarak valiliğimizin başkanlığında toplandık ve bürokratik krizlerin bir an evvel çözülmesi için adımla atıldı. Galiba fotoğrafın, çerçevenin en genişinden bakmak lazım. Hakikaten tabiatla uyumlu tarım yapma tekniklerinin uygulanması ve ömrün da tabiatla uyumlu hale gelmesi için çaba etmek gerekir. Umudum o ki o büyük resmi görecek olan vakte geldiğimizde, CHP iktidarında bütün her şeyin düzeleceği noktada olacağımızdır” dedi.
KÜÇÜK MENDERES TÜM TÜRKİYE’NİN SORUNU
Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi ismine Su Çalıştayına katılan Helil İnay Kınay, etraf mühendisliğinin insan faaliyetlerinden kaynaklanan her türlü aktifliğin planlanması ve yönetilmesi olduğunu belirterek; “Türkiye’nin su kaynaklarının yüzde 70’inden fazlasının kirli olduğunu bakanlık raporlarına bağlı olarak söyleyebiliriz. Kendi yöremize baktığımız vakit bu kirlilikten üzerimize düşen hissesi alıyoruz. Yıllardır yapılmayan çalışmalar, planlanmayan süreçler ve yapılmayan kontrollerin sonunu biz bugün görüyoruz” dedi.
Küçük Menderes’in temizlenmesi ile ilgili 2016 yılında başlayan acil aksiyon planına değinen Helil İnay Kınay; “Çevre sorunu ile ilgili süreçte en değerli mevzulardan biri etraf adaleti problemi. Su bunun en hoş örneği. Hayat kaynağımız olması gereken su bugün Küçük Menderes’te hâlihazırdaki mevcut durumuyla kirli akıyor. Ve bizler iklim değişikliğinden bahsediyoruz. Yapılan araştırmalar mevcut yüzeysel su kütlelerinde önemli bir azalma olduğunu ortaya koymuş durumda. Yüzey suyunu besleyen yer altı sularımızda denetimsiz çekilmelerden ötürü önemli azalmalar var. Ve tüketim mevcut kaynağın çok üzerinde tüm bunları yanlışsız yönetemezsek ve planlayamazsak çok daha olumsuz sonuçlarla karşılaşacağız. Küçük Menderes’in çığlığını çok acil bir halde duymak ve artık bunları konuşmak yerine tahlil tekliflerini yerine getirmek gerekiyor. Bu yalnızca Selçuk’un, İzmir’in değil Türkiye’nin genel sorunu, ömrün genel sorunudur” dedi.
2019’DAN BU YANA SU KAYIPLARINDA 30 AZALMA
Su Çalıştayında Küçük Menderes ve İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan yatırımlarla ilgili teknik bilgiler veren İZSU Küçük Menderes Arıtma Şube Müdürlüğü’nden Etraf Yüksek Mühendisi Ebru Doğan Çalışkan; “İzmir genelinde 1658 adet sondaj kuyumuz mevcut olup bu kuyulardan 60’ı Küçük Menderes bölgemizde bulunuyor. Bu bölgede önemli kayıp kaçak çalışmaları yürüttük. 2019’dan bu yana kayıp kaçak oranlarında 30 azalma tespit ettik. 2019 yılında Selçuk, Menderes, Tire, Bayındır ve Torbalı’da mevcut içme suyu şebeke çizgilerini yeniledik. Belevi’de içme suyu çizgilerinde yenileme çalışması bulunmaktadır. Yönetim olarak birebir vakitte alternatif su kaynakları üretmeye çalışıyoruz. Bununla ilgili önemli manayla bütçesel zahmetler da yaşıyoruz. Projeler yapılıyor, sunuluyor fakat ilgili bakanlıklar sebebiyle bu süreçler çok uzun sürüyor. Selçuk’ta yaptığımız iletim çizgisi çalışmalarında 2019’da 19 olan kayıp kaçak oranını 2021 yılında 6’ya kadar düşürdük. 2022 yılında yapacağımız çalışmalarla bu oranın 3’e kadar düşeceğini umuyoruz. Biz Küçük Menderes Havzası’nı kurtaracağımıza inanıyoruz. Evsel nitelikli atık suları kurtarma ve geri kazanım konusunda çok önemli çalışmalar yapıyoruz. Endüstriyel atık sularla da ilgili bakanlıkların da bu bahiste bir uygulama hayata geçirmesi ve kontrollerin sıklaştırılmasını istiyoruz” dedi.
SU KULLANIMDA BÜYÜK HİSSE TARIMIN, 71
Su çalıştayının bir başka iştirakçisi Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ziraî Sulama Bölümü’nden Doç. Dr. Murat Kılıç yıl içerisinde su kullanımının tarım, turizm ve sanayi kesimlerinde farklılık gösterdiğini belirterek “Dünya genelinde kullanılan tatlı su kaynaklarını 11’ini evsel kullanım, 18’in, sanayi kullanımı, 71’ini de ziraî kullanım oluşturuyor. Türkiye’de ise evsel kullanım 16, sanayi 11, tarım 73. Münasebetiyle ziraî su kullanımında düzgün bir planlama kural. Tarım bölümünde ortalama 53’ü yüzeysel su kaynakları, 38’i yer altı sularından elde ediliyor” dedi.
Üç temel sulama metoduna dikkat çeken Doç. Dr. Murat Kılıç randımanı en düşük olan yüzeysel sulamada 82, yağmurlama sulama 16, randımanı en yüksek olan damlama sulama ise 2 oranında kullanılıyor. Hangi metotla sulama yapılacağı, ne vakit ve ne kadar su kullanılacağı ne kadar yanlışsız bir halde belirlenirse biz suyumuzu o kadar faal bir formda kullanmış oluruz. Tekniğine uygun formda yapılan sulu tarım uygulamaları ile 40’a varan randıman artışı sağlanmaktadır” dedi.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TARIMI ETKİLİYOR
Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Lideri Hakan Çakıcı suyun tarımı sonlandıran temel faktör olduğunun altını çizerek; “Biz iklim değişikliği ve su kıtlığı nedeniyle birçok eserde randıman kaybı yaşıyoruz. Biz bunu yakın periyotta yurt dışından ithal edilen buğday, ay çiçeği gemilerini bekleyerek deneyimledik. Birçoğumuz bunu dövizdeki değişime yorumlasa da aslında olan tarım yapmanın gitgide zorlaşmasıdır. Bunun en kıymetli faktörlerinden biri de iklim değişikliğidir. İklim değişikliğine dair tedbirler alınmalı, her havzanın kendi tarım deseni yine oluşturulmalıdır. Tarım iklim değişikliğinden mağdur olmanın yanı sıra kullanılan endüstriyel usullerle tarım, bu değişikliğin faili de olmaktadır.
WWF ve Anadolu Meraları Onarıcı Tarım ve Yağmur Hasadı Proje Danışmanı Edwin Clarke ise yağmur suyu hasadına değinerek; “Tarımın sulamada 74 üzere bir hisse tutması çok düşündürücü. Dünyadaki tatlı su ölçüsü çok büyük bir değişikliğe uğramasa da bunun bölgesel ve dönemsel dağılımı değişti. Yağmur suyu hasadı ile hedef bu dağılım değişikliği olabildiğince tamponlanmaktır aslında. Yağmur suyu hasadı aslında küçük ölçekli alanlarda rahatlıkla uygulanabilecek bir yaklaşım” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
