Kadınlarda rahim ağzı, rahim ve yumurtalık üzere üreme organı kanserlerinin görülme sıklığı günümüzde değişen hayat şartları ile birlikte daha da artıyor. Genetik yatkınlık, HPV virüsü, erken adet ya da geç menopoz, rahim içi zarı kalınlaşması, çocuk doğurmamış olmak, kısırlık ve sigara kullanımı üzere nedenler bu kanserlere yakalanma riskini artırıyor. En değerli sebebi HPV virüsü olan rahim ağzı kanseri, bayanlarda sık görülen jinekolojik kanserlerin başında geliyor. Bu listede ikinci sırada rahim kanseri yer alırken, hayati risk bakımından tehlikeli bir çeşit olan yumurtalık kanseri ise üçüncü sırada bulunuyor. HPV aşısı, tek eşlilik, çocuk doğurmak, erken adet ya da geç menopozun takip edilerek denetim atına alınması bayan kanserlerinde riski en aza indirebiliyor. Tüm kanser cinslerinde olduğu üzere bayanlarda görülen üreme organ kanserlerinde de erken teşhis tedavide muvaffakiyet oranını artırıyor. Memorial Hizmet Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Nevin Altuncu Numanoğlu, bayan üreme organ kanserlerinin nedenleri ve tedavi teknikleri hakkında bilgi verdi.
HPV aşısı ile rahim ağzı kanserinden korunun
Dünyada her yıl yaklaşık 500 bin ülkemizde ise 1800 bayana rahim ağzı kanseri teşhisi konulmaktadır. 45-50 yaşlarındaki bayanlarda sık görülen rahim ağzı kanseri günümüzde genç yaşlarda da görülebilmektedir. En kıymetli sebebi HPV virüsü olan rahim ağzı kanserinin esas nedenleri şunlardır;
- HPV aşısının yaptırılmaması
- Kötü hijyen
- Çok eşlilik
- Sigara
Rahim gözetici cerrahi konfor sağlıyor
Rahim ağzı kanserinin en değerli belirtileri ise kanlı kokulu akıntı, cinsel ilgi sonrasında oluşan kanamalardır. Rahim ağzı kanseri oluşmadan evvel HPV virüsü CIN1, CIN2 ve CIN3 basamaklarından geçmekte ve sürecin sonunda kansere dönüşüm olmaktadır. Kanserin oluşmasının engellenmesi için her iki cinsiyetin de cinsel birliktelik devri başlamadan evvel kesinlikle HPV aşısının yaptırması gerekir. Kanser riskini en aza düşürmek için 35 yaşına kadar da bu aşı yaptırılabilir. Rahim ağzı kanserinin şimdi oluşmadan evvelki devirlerde saptanıp tedavi edilmesi de yaşamsal değere sahiptir. Bunun için yaşa nazaran belirlenmiş olan aralıklarda tek başına ya da HPV testi ile birlikte yapılan smear taramaları hastalığın erkenden teşhis edilmesinde son derece değerlidir. Teşhis konulduktan sonra tedavi için cerrahi ya da radyoterapi (ışın tedavisi) kullanılmaktadır. Kemoterapi de cerrahi ya da ışın tedavisi ile birlikte yapılabilmektedir. Cerrahi tedavi çoklukla erken evre ve daha genç hastalardaki hastalar için tercih edilmektedir. Erken evre rahim ağzı kanserlerinde tedavi muvaffakiyet talihi epey yüksektir. O nedenle erken evrede bulunan ve çocuk isteği olan hastalarda rahimi koruyan ameliyat alternatifleri oluşturulmuş ve muvaffakiyetle kullanım alanına girmiştir.
Rahim kanserinde erken teşhis sonrası uygun tedavi ile anne almak mümkün
Kadınlarda üreme organı kanserleri içinde ikinci sırada olan rahim kanser, 50 yaş üzerinde daha sık görülmektedir. Rahim kanserinin birtakım nedenleri şöyle sıralanmaktadır:
- Rahim iç zarı kalınlaşmaları
- Ailevi kalın bağırsak kanserleri
- Menopozda hormon kullanımı
- Bazı ilaçlar
- Hiç doğurmamış olmak
- Geç menopoz
- Diyabet
Rahim kanserinin en değerli belirtisi vajinal kanamadır. Rahim kanserinin büyük çoğunluğu erken evrede teşhis edildiği için çoğunlukla tedavi edilebilmektedir. Bu nedenle rahim kanseri başka kanser çeşitlerine nazaran uygun huylu kanser olarak da isimlendirilmektedir. Hastalığın tedavisi cerrahidir. Cerrahide rahim ve yumurtalıklar, muhakkak durumlarda bölgesel ve/veya paraaortik lenf bezeleri ve omentum çıkarılmakta ve patoloji sonucuna nazaran gerektiğinde ilave radyoterapi (ışın tedavisi) ve/veya kemoterapi verilmektedir. Çocuk isteği olan genç hastalarda esirgeyici tedaviler uygulanabilmektedir. Bu hastalarda yüksek dozlu hormonal ilaçlar 3-6 ay kullanıldıktan sonra alınan karşılığa nazaran çocuk sahibi olmasına müsaade verilebilmektedir.
Birden fazla doğum ve emzirme yumurtalık kanseri riskini azaltıyor
Kadın kanserleri içinde hayati riske en çok neden olan hastalıkların başında yumurtalık kanseri gelmektedir. Yumurtalık kanserinin en değerli nedenleri şunlardır;
- Genetik yatkınlık
- 40 yaşın üstünde olmak
- Erken adet başlangıcı
- Geç menopoz
- Hiç çocuk doğurmamış olmak
- Kısırlık
Birden fazla doğum yapılması, doğum denetim hapı kullanılması, tüplerin bağlatılması, rahmin alınması ve emzirme yumurtalık kanseri riskini aza indirmektedir. Kalıtsal olan hastalıklar ekseriyetle BRCA1 ve BRCA 2 denilen genlerle bağlıdır. Birinci derece akrabasında yumurtalık yani over kanseri olan bayanda kanser gelişme riski 5’lere kadar çıkmaktadır. Onun dışında Lynch II (Non Polipozis Kolorektal Kanser Sendromu) hastalığında da gen bozukluğu kelam mevzusudur ve kanser riski yaklaşık 3 kat artmıştır. Riskli olduğu bilinen ve çocuk isteği olan bayanlarda 35 yaşından sonra çocuk istekleri tamamlandıktan sonra esirgeyici bir uygulama olarak tüp ve yumurtalıkların çıkarılması ameliyatı önerilebilmektedir.
Tedavi sonrası denetimlerinizi aksatmayın
Hastaların takibinde 6 ayda bir Ca 125 denilen kan testi ve ultrasonografi ile izlem büyük değere sahiptir. Yumurtalık kanserinin tedavisi temel olarak yapılacak ameliyatla tüm tümörlü dokuların, (rahim ve yumurtalıklar dahil olmak üzere) lenf bezleri, ve omentumun (karın içi kollayıcı yağ katmanı) çıkarılması halinde olmaktadır. Ameliyat sonrasında çoklukla yaklaşık 6 ay müddetli kemoterapi ile tedavi sürdürülmeli ve izlem ömür uzunluğu devam ettirilmelidir. Erken evre kanserler ve borderline (ara tip) olanlarda organ kollayıcı yaklaşımlar şayet çocuk isteği varsa uygulanabilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
